Umowa zlecenia i o dzieło – ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne
Wykonywanie pracy na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, może rodzić skutki prawne w sferze ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenie zdrowotnego, a tym samym zarówno osoby wykonujące pracę na takiej podstawie prawnej, jak i podmioty korzystające z takiej formy zatrudnienia powinny zapoznać się z regulacjami prawnymi dotyczącymi tej problematyki.
Znajdziesz tu informacje potrzebne do poprawnego rozliczenia umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług i umowy o dzieło, które pomogą ustalić, kiedy masz obowiązek potrącania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od tych umów, a kiedy tego obowiązku nie masz. Podpowiedzą, jak się zachować, gdy zatrudniasz np.: studenta, emeryta czy bezrobotnego. Ustalając, z którego tytułu składka musi być opłacana obowiązkowo, a z którego nie ma takiego obowiązku, należy kierować się zasadami zawartymi w art. 6, art. 8 ust. 2a oraz art. 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. Z 2013 r., poz. 1442).
|
Podmiot ubezpieczenia |
Tytuł ubezpieczenia |
Rodzaj ubezpieczenia | ||||
| emerytalne | rentowe | chorobowe | wypadkowe |
zdrowotne |
||
| Pracownik | Umowa zlecenia* zawarta nie z własnym pracodawcą i nie wykonywana na jego rzecz – wynagrodzenie z umowy o pracę jest niższe od minimalnego |
O |
O | D | O |
O |
| Umowa zlecenia zawarta nie z własnym pracodawcą i nie wykonywana na jego rzecz – wynagrodzenie z umowy o pracę wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie |
D |
D | N | O, jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno- -rentowych |
O |
|
| Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz |
O |
O | O | O |
O |
|
| Osoba niemająca innego tytułu ubezpieczenia | Umowa zlecenie |
O |
O | D | O |
O |
| Osoba mająca zawartą wcześniej umowę zlecenia | Kolejna (zawarta równolegle) umowa zlecenia |
D |
D | N | O, jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno- -rentowych |
O |
| Prowadzący pozarolniczą działalność | Umowa zlecenia (gdy przychód z tytułu umowy zlecenia jest niższy od najniższej obowiązującej tę osobę podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tytułu prowadzenia działalności, wówczas obowiązkowe jest ubezpieczenie z tytułu tej działalności, dotyczy to tylko pozarolniczej działalności gospodarczej). |
D |
D | N | O, jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno- -rentowych |
O |
| Uczeń i student do 26 lat | Umowa zlecenia |
N |
N | N | N |
N |
| Żołnierz zawodowy oraz funkcjonariusz tzw. służb mundurowych (np. Policji), za wyjątkiem funkcjonariuszy Służby Celnej | Umowa zlecenia |
D |
D | N | O, jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do ubezpieczeń emerytalno-rentowych |
O |
| Żołnierz niezawodowy, pełniący służbę czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką | Umowa zlecenia |
O |
O | D | O |
O |
| Żołnierz niezawodowy, pełniący służbę czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką | Umowa o dzieło |
N |
N | N | N |
N |
| Emeryt lub rencista zatrudniony na umowę o pracę | Umowa zlecenia zawarta nie z własnym pracodawcą i nie wykonywana na jego rzecz |
D |
D | N | O, jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do ubezpieczeń emerytalno- -rentowych |
O |
| Emeryt lub rencista zatrudniony na umowę o pracę | Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz |
O |
O | O | O |
O |
| Osoby, które nie są zatrudnione na umowę o pracę u zamawiającego dzieło | Umowa o dzieło |
N |
N | N | N |
N |
| Pracownik | Umowa o dzieło zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz |
O |
O | O | O |
O |
| Umowa o dzieło zawarta nie z własnym pracodawcą i nie wykonywana na jego rzecz |
N |
N | N | N |
N |
|
| Osoba nie- mająca zawartej innej umowy cywilno-prawnej i niebędąca pracownikiem | Umowa o dzieło |
N |
N | N | N |
N |
| Prowadzący pozarolniczą działalność | Umowa o dzieło |
N |
N | N | N |
N |
| Uczeń i student do 26 lat |
Umowa o dzieło |
N |
N | N | N |
N |
| Emeryt, rencista zatrudniony na umowę o pracę | Umowa o dzieło zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz |
O |
O | O | O |
O |
| Emeryt, rencista zatrudniony na umowę o pracę | Umowa o dzieło zawarta nie z własnym pracodawcą i nie wykonywana na jego rzecz |
N |
N | N | N |
N |
| Osoba pobierająca zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego z innego tytułu (np. stosunku pracy) | Umowa zlecenia |
D |
D | N | O, jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych |
O |
| Osoba pobierająca zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego | Umowa o dzieło |
N |
N | N | N |
N |
| Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym z innego tytułu (np. stosunku pracy) | Umowa zlecenia |
O |
O | D | O |
O |
Użyte w tabeli symbole oznaczają: O – ubezpieczenie obowiązkowe; D – ubezpieczenie dobrowolne; N – ubezpieczony nie podlega ubezpieczeniu.
*Osoby wykonujące pracę na podstawie innej niż umowa zlecenia umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlegają ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu na zasadach analogicznych do tych, które dotyczą osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia.