Wymiar czasu pracy obowiązuje w danym okresie rozliczeniowym, którego długość dla różnych systemów czasu pracy określa Kodeks pracy. Okresy rozliczeniowe mogą wynosić np. jeden miesiąc, dwa miesiące, trzy miesiące, a najdłuższy aż 12 miesięcy. W oparciu o ustalony dla obowiązującego w danym zakładzie okresu rozliczeniowego (lub różnych okresów dla określonych grup pracowników w zakładzie) planuje się i rozlicza czas pracy pracowników, ustalając czy nie doszło do pracy w godzinach nadliczbowych.

Ustalanie wymiaru czasu pracy

Metodyka obliczania wymiaru czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym została wskazana w art. 130 K.p. Sposób ten stosuje się przy obliczaniu wymiaru czasu pracy we wszystkich systemach czasu pracy, z wyjątkiem pracy w ruchu ciągłym (art. 138 K.p.).

Wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się:

• mnożąc 40 godzin przez liczbę pełnych tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym,
• dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku, tzw. dni wystających,
• obniżając wymiar czasu pracy o 8 godzin za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela.

Obliczony zgodnie z tą metodyką wymiar czasu pracy pracownika w okresie rozliczeniowym obniża się o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy. Do okresów usprawiedliwionej nieobecności w pracy należą m.in. niezdolność do pracy z powodu choroby czy urlop.

Święta obniżające wymiar

Za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela należy obniżyć wymiar czasu pracy o 8 godzin. Dni świąteczne będące w Polsce dniami ustawowo wolnymi od pracy wymienia ustawa o dniach wolnych od pracy (Dz. U. z 2015 r. poz. 90). Zgodnie z art. 1 powołanej ustawy dniami wolnymi od pracy są:

• 1 stycznia – Nowy Rok,
• 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
• pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
• drugi dzień Wielkiej Nocy,
• 1 maja – Święto Państwowe,
• 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
• pierwszy dzień Zielonych Świątek,
• dzień Bożego Ciała,
• 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
• 1 listopada – Wszystkich Świętych,
• 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
• 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
• 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia oraz niedziele.

Oprócz świąt przypadających w niedzielę, wszystkie pozostałe obniżają wymiar czasu pracy o 8 godzin. W 2017 r. w niedzielę przypada 1 stycznia – Nowy Rok, 16 kwietnia – pierwszy dzień Wielkiej Nocy, 4 czerwca – pierwszy dzień Zielonych Świątek.

Ponadto w 2017 r. jedno święto przypada w sobotę (11 listopada 2017 r.). Konsekwencją sobotniego święta będzie obowiązek udzielenia pracownikom zatrudnionym w podstawowej organizacji czasu pracy, w której dniem wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy jest sobota, jednego dodatkowego dnia wolnego w okresie rozliczeniowym obejmującym występowanie tego święta.

Tabele przedstawiają wymiary czasu pracy obowiązujące w 2017 r. w poszczególnych okresach rozliczeniowych, z wyłączeniem pracy w ruchu ciągłym.